Quote:
Tuurlijk is het een Ferrara film, maar dat neemt toch niet weg dat het niet ook een standaard gangsterfilm is verder? Vergelijk het maar eens met de Scarface film van De Palma, dat is toch een vergelijkbare film, zeker plotsgewijs? Dat Ferrara er zijn eigen draai aan geeft lijkt me logisch, maar neemt niet weg dat hij de genreconventies als basis genomen heeft.
De gangsterfilm is zoveel kanten op gegaan dat het niet zo makkelijk meer valt af te bakenen en het is maar wat je een standaard gangsterfilm noemt, maar de film is verre van standaard. Ik hanteer een vrij strakke definitie, gebaseerd op de dramatische structuur van het plot en in dat opzicht is King of New York in mijn ogen toch wel een tikkie anders.
Als we Scarface als vergelijkingsmateriaal nemen, is dat bij uitstek het voorbeeld van een klassiek gangsterplot, gemodelleerd op de opkomst en ondergang van Al Capone, wat de basis zou vormen voor vrijwel iedere gangsterfilm die volgde, de relatieve buitenstaander die zich een weg ophoog vecht op de criminele ladder, wat meestal slecht afloopt. Het
Rise and Fall scenario. Scarface is uiteraard een stuk complexer dan dat (incest), en bevat meer plotlijnen, maar in de kern volgt de film hetzelfde scenario.
Als het om gangsters gaat, zijn het relatief weinig films die dit model volgen. Wel veel Westerns, die in dit opzicht veel meer lijken op gangsterfilms (het zijn tenslotte een soort gangsters). De weinige gangsterfilms die dit "klassieke" Rise and Fall model volgen, zijn - samen met Scarface - de twee belangrijkste voorgangers Little Ceasar (1930), Public Enemy (1931) en Underworld (1932), gevolgd door de nodige B-imitaties in de loop van de jaren '30. In de jaren '40 en '50 is het niet al te veel wat me zo te binnen schiet, of het moet White Heat (1949) zijn met wederom James Cagney. Later wordt het drukker met The Godfather (1972), Mean Streets (1973), Brian de Palma's Scarface (1983), Once Upon A time in America (1984), Goodfellas (1990), Carlito's Way (1993) (grensgevalletje) en Casino (1995), om de bekendste Amerikaanse voorbeelden te noemen.
Noirs werken heel anders.
Investigation in plaats van
Rise and Fall, is een grof onderscheid wat je zou kunnen maken. Daarnaast zijn er weliswaar talloze films gemaakt waarin gangsters een centrale rol spelen, zoals heistfilms of
capers, maar die volgen een hele andere dramatische structuur.
Louter de aanwezigheid van gangsters zegt dus weinig. Gangsters zijn nu eenmaal boeiender dan normale stervelingen, en daarom wordt het milieu als kapstok gebruikt voor wat in essentie een hele andere dramatische structuur is, een heel ander plot.
Het verschil zit hem dus meer in een scripttechnisch uitgangspunt en in dat opzicht is King of New York volgens mij iets heel anders. Ik zie het meer als een fantasie waarin Frank White alleen maar tegen zijn eigen demonen strijdt. Het schetst een soort fictief gangstermilieu. Het lijkt in dat opzicht meer op een film als Point Blank (1967), de films van Jean-Pierre Melville of Get Carter (1972), die zo mogelijk nog verder uit de realiteit stappen.
Ferrara heeft vooral oog voor de randverschijnselen: Het geweld en excessief drugsgebruik, maar het milieu dat hij schetst heeft weinig raakvlakken met de realiteit. Het is bijna een soort comic book schets. New York is meer het Gotham City uit Batman dan een realistische omgeving. In dat opzicht wordt zowat iedere conventie hier de nek omgedraaid. Maar dat maakt het juist ook weer apart.
Sorry voor dit ietwat lange verhaal. Ik kan King of New York overigens op het moment even niet terug kijken, en twijfel soms een beetje. Heb de film lang op VHS gehad en stukgekeken en praktisch alles wat er gangsterfilms rond 1990 uitkwam. Je kan er iig een aardig potje op stuk slaan...
