George Cukor (1899-1983)

Tussen alle Wilders, Fords, Capras, Hitchcocks en Hawks's is George Cukor feitelijk nogal vergeten. Dat is best wel erg jammerlijk. Zijn tegenstanders noemen zijn films dan vrouwenfilms, zijn voorstanders prijzen dan weer de sterke vrouwen en de aandacht voor en doorbreking van genderrollen in zijn films. Dit laatste heeft ongetwijfeld te maken met de homoseksuele geaardheid van Cukor (typisch in dit opzicht vind ik altijd het feit dat hij in 1968 de Oscar voor "Best Actress in a Leading Role" in ontvangst nam voor Katherine Hepburn die niet aanwezig was). In mijn ogen heeft de man talloze prachtige films op zijn naam staan. Cukor was een zeer gesofisticeerd man die een acteursregisseur bij uitstek was en er altijd een zeer elegante stijl op nahield.

_________________
Lid van de Charlie Rich fanclub!

Gekeken films

Adam’s Rib (Cukor, 1949). Deze heerlijke komedie is een frisse variant op het rechtbankdrama, waarin man Spencer Tracy tegenover vrouw Katherine Hepburn als kemphanen tegenover elkaar in de rechtbank staan. Zowel Tracy als Hepburn leveren zeer puike rollen af en vormen een onvergetelijk duo. Regisseur George Cukor gebruikt enkele opvallend statische shots waarbinnen de acteurs in een lange take hun scène opvoeren, wat toch best wel bijzonder is voor een Hollywoodfilm uit deze tijd. Daarnaast is het hoofdthema, de vervaging van geslachtsrollen, natuurlijk helemaal in het straatje van de homoseksuele Cukor die als geen ander oog had voor dit soort op de hak nemen van de traditionele scheidslijn tussen mannen en vrouwen. ‘Adam’s Rib’ is een heerlijk wegkijkbare film, met een best wel serieuze ondertoon die mij weer doet beseffen waarom ik toch zo smoorverliefd ben op de Klassieke Hollywood periode. Ze zeggen wel eens ‘vroeger was alles beter’, maar films zoals deze maken ze inderdaad niet meer. De Dreamfactory heerst.

_________________
Lid van de Charlie Rich fanclub!

Gekeken films

The Philadelphia Story (1940, George Cukor)

Gebaseerd op het toneelstuk van Philip Barry is dit een messcherpe satire waarin echt iedereen op de top van zijn of haar kunnen presteert. De rol van high society dame Tracy Lord is Katherine Hepburn letterlijk op het lijf geschreven. Ook James Stewart en Cary Grant, hoewel lichtelijk in de schaduw van Hepburn, zetten prachtige rollen neer. Echter, ook de rest van de cast mag eigenlijk niet onvermeld blijven. Virginia Weidler als Di(a)na, het jongere zusje van Hepburn speelt ontzettend gemakkelijk, en zonder ook maar 1 seconde onder de indruk te lijken van de all-star cast om haar heen. Ook een speciale vermelding voor Ruth Hussey als Liz Imbrie, die in de beperkte on-screen tijd die ze heeft een genot is om naar te kijken.
De regie van George Cukor is ingetogen en terughoudend. Hij laat zijn acteurs het werk doen en haalt vrijwel nergens fratsen uit om de performance te versterken. Slechts 1 keer laat hij zich gaan in een scene waarin Hepburn als een volleerd kunstzwemster van de duikplank in het zwembad duikt. De scene voegt helemaal niets toe aan het verhaal, maar ik had 'm eerlijk gezegd ook niet laten liggen . Voor de rest doet hij wat noodzakelijk is: registreren. Meer is ook niet nodig.
Om een cliché maar weer eens uit de kast te halen: Een klassieker.

_________________
D. Boyle: "I never understood why anybody would want to make top 10 movie lists. Do they think making movies is some kind of Olympic competition?"

Gaslight (1944) ****

Cukor verliet (of verlegde) zijn bekende battle of the sexes terrein hier en vervaardigde een heuse thriller, hoewel ik moet zeggen dat ik vrij weinig typische Cukor elementen kon vinden in ‘Gaslight’. Dat mocht de pret echter niet drukken, want het is een bijzonder onderhoudende film verder. De acteerprestaties zijn over de gehele linie dik in orde, evenals de aankleding en decors. Zeker nu de film vijf euro kost bij Ro-disc kun je je hier absoluut geen buil aan vallen.

_________________
Lid van de Charlie Rich fanclub!

Gekeken films

Holiday (1938) 6/10
Meh. Heb de laatste tijd weleens zin in een ouderwetse screwball, maar na het teleurstellende 'My Favorite Wife' was deze Cary Grant-film ook maar een flauwe bedoening. Mist de spitse dialogen van de betere genregenoten en weet zich enkel recht te houden door de charmes van Grant en Hepburn. De 'geld maakt niet gelukkig'-boodschap loopt overigens volledig mank, geen idee wat men daarmee probeerde te bereiken.

_________________
S.O.S. plaatsgebrek - reisblog - offscreen film festival

Volgens mij is 'Holiday' een van de meest gewaagde films van de jaren '30 en wat mij betreft zonder twijfel een van Cukor's beste films. En waarom loopt de 'geld maakt niet gelukkig' boodschap mank?

_________________
Lid van de Charlie Rich fanclub!

Gekeken films

Grant's personage kan makkelijk lopen verkondigen dat geld niet gelukkig maakt als hij er blijkbaar genoeg heeft om een paar jaar te gaan lummelen in Europa. In de Amerikaanse crisisperiode van eind jaren dertig vind ik het maar een decadente boodschap.

_________________
S.O.S. plaatsgebrek - reisblog - offscreen film festival

Maar het is helemaal geen boodschap, dat lijkt me het hele punt. De film probeert om een alternatief te vinden voor de dominante kapitalistische ideologie en daar lijkt me vrij weinig decadent aan. De film is natuurlijk geschreven door Donald Ogden Stewart, die een vrij extreem linkse rakker was en dergelijke kritiek is dan ook niet decadent, maar vreselijk oprecht, ook al blijft het (en dat is het hele punt) verpakt in een product van datzelfde kapitalistische systeem (de Hollywood film). Dat geeft de film een vreselijk interessante interne spanning die vervolgens uitgespeeld kan worden binnen de conventies van de screwball. Dat er uiteindelijk geen eenduidige oplossing gegeven kan worden is daarbij niet meer dan logisch omdat een enkele film niet een complete ideologie omver kan werpen. Maar je doet deze interne strijd vreselijk tekort door het af te doen met een simplistisch 'geld maakt niet gelukkig', want dat is absoluut niet wat de film of het Grant personage verkondigt.

_________________
Lid van de Charlie Rich fanclub!

Gekeken films

'Geld maakt niet gelukkig' is een simplistische omschrijving, maar lijkt me toch echt wel de boodschap van de film te zijn. Of misschien 'je hebt enkel wat aan geld als je er je vrijheid mee koopt' om het weer simplistisch te houden. Maakt het er niet minder decadent om - Amerika ging al sinds de beurscrash door moeilijke crisisjaren en vraag me af of z'n publiek daar een boodschap aan had. Kan er zelf weinig anders in ontdekken. Ik ken Stewart niet, maar als hij zo'n linkse rakker is, dan geeft hij me in deze film veeleer de indruk van een linkse rakker van het salonfilosoof-soort - met alle respect. Maar vond het verder ook maar weinig bijzonders - bij een screwball vind ik dat de vonken eraf moeten spatten in de dialogen en dat was hier allerminst het geval. Vond ik.

_________________
S.O.S. plaatsgebrek - reisblog - offscreen film festival

Dat is simpelweg niet waar. Als je per se een boodschap wilt hebben, is dat niet 'geld maakt niet gelukkig', maar 'geld verdienen maakt niet gelukkig', wat een cruciaal verschil is.


Het lijkt me dat de crisis in 1938 toch wel over was en ik vind het wel bijzonder dat je een toch behoorlijk Communistische boodschap nu al decadent gaat noemen. Lijkt me de omgekeerde wereld. Om nog maar te zwijgen van het gigantische decadente) paleis van zijn schoonouders waar Grant weinig van wil weten en zich juist tegen verzet. Dus een film die zich tegen decadentie verzet is decadent, enkel en alleen omdat die persoon zelf ook geld heeft? Of met andere woorden: als je zelf geld hebt, mag je niet ageren tegen rijkdom of beter gezegd kapitalisme? Het feit dat Grant juist wil werken voor zijn geld doet daar blijkbaar niets aan af?


Dan leg je dus jezelf beperkingen op waar een (sub)genre aan moet voldoen en veroordeel je een film omdat het niet aan die zelfopgelegde beperkingen voldoet. Tja, dat is zo ongeveer hetzelfde als zeggen dat een bepaalde horrorfilm maar weinig bijzonders is omdat het geen bloed heeft en een horrorfilm altijd bloed moet bevatten. Ik snap niet goed waarom je jezelf dergelijke beperkingen op zou willen leggen, maar dat zal vast aan mij liggen.

_________________
Lid van de Charlie Rich fanclub!

Gekeken films

Ja - die zit er ook in. Maar het belachelijke paleis van de familie, en de ongelukkige kinderen die erin wonen, lijkt me dan toch weer symbool te staan voor mijn eerder aangehaalde boodschap.


De crisisjaren waren pas goed voorbij na WO2 - eind jaren dertig was er een flinke dip die het herstel na de crash weer teniet deed.

Grant's personage heeft z'n geld verdiend dankzij aandelen op de beurs en wil liefst van al rentenieren. Wat is daar communistisch aan?


Ik bedoel - ik kijk graag screwballs omwille van de spitse dialogen - wat toch zowat een genre-kenmerk is, lijkt me - en die ontbraken hier, vond ik. En als ik daar geen waarden aan mag hechten vraag ik me af waarmee we bezig zijn.

_________________
S.O.S. plaatsgebrek - reisblog - offscreen film festival

Het hele idee van ongelukkige, verveelde rijken is simpelweg een cliche binnen het hele screwball gebeuren, dus dan zou automatisch zo ongeveer iedere screwball een 'geld maakt niet gelukkig' boodschap hebben? Dat lijkt me toch onzin. En daarbij, eerst reduceer je nog de hele film tot die ene boodschap en nu erken je plotseling ook een andere, zodat je min of meer toegeeft dat je eerst enkel de rechterkant nam en de linkerkant volledig negeerde, terwijl de film juist draait om de clash tussen links en rechts en door die clash te negeren ontken je de ideologische complexiteit van de film.


Ja dat kan zijn, maar dat er een soort financiële dip was is toch iets compleet anders dan de daadwerkelijke crisis van begin jaren '30? Ik bedoel, we schijnen de afgelopen paar jaar ook een financiële crisis gehad te hebben (of we zitten er nog steeds in, ik volg het niet zo goed), maar persoonlijk heb ik er toch echt niets van gemerkt, wat na de beurskrach van '29 toch niet bepaald gezegd kan worden.

Maar dit is allemaal nogal irrelevant, want ik begrijp niet zo goed waarom een financieel getint thema in een mogelijke financiële crisis decadent zou zijn. Als we die redenering namelijk doortrekken zijn zowel 'To Be Or Not To Be' en 'The Great Dictator' ook decadente films omdat ze tijdens de oorlog gemaakt zijn. Met alle respect, maar dat lijkt me een nogal holle redenering, niet in de laatste plaats omdat een bijzonder groot aantal screwballs gebruik maakt van het cliché van de verveelde rijken ('My Man Godfrey' ooit gezien?), waarmee dus automatisch al die screwballs uit de jaren '30 decadent zouden worden.


Het Communistische waar ik op doel schuilt vooral in de beïnvloeding die er in de jaren '30 op vrij grote schaal plaats vond onder (linkse) intellectuelen, wat ook doorgesijpeld is in de films, waaronder dus die van Donald Ogden Stewart. Het is exact films als 'Holiday' waar McCarthy en zijn HUAC op doelden met hun heksenjacht. En zoals ik al eerder heb aangegeven draait 'Holiday' juist om de complexe strijd tussen linkse (Communistische) en rechtse (kapitalistische) sympathieën, een complexiteit die je wederom lijkt te ontkennen door nogal simplistisch je af te vragen wat er communistisch zou zijn aan het verdienen van geld door aandelen.


Tja, je kunt het zo dramatisch maken als je zelf wilt natuurlijk

Maar zoals je zelf al aangeeft zijn spitse dialogen, een kenmerk van screwball en absoluut niet een absoluut essentieel ingrediënt. Er zijn vele screwballs die daar helemaal niet om draaien. Ik kan ook wel een film noir gaan kijken en dan klagen dat er geen femme fatale in zit, maar dat is toch onzin? Je kijkt dan vooral wat een film niet is of niet heeft, maar het is toch veel logischer om te kijken naar wat een film wel heeft? Want je complete argument verdwijnt als sneeuw voor de zon als je 'Holiday' niet als screwball benadert, maar als een reguliere komedie, wat al aangeeft dat er iets niet klopt lijkt me. Dat jouw verwachtingen niet zijn ingelost ligt enkel aan jouw verwachtingen en niet aan de film 'Holiday'.

_________________
Lid van de Charlie Rich fanclub!

Gekeken films

Ik ken geen andere screwball waarbij geld zo'n uitgesproken thema vormt.

Ja - mag dat?

Oei.

Fijn voor jou. Wilde maar zeggen dat de economie pas na WO2 erbovenop kwam, en de crisis nog lang niet voorbij was toen de film uitkwam, wat jij beweerde.

Wat ik decadent vond aan de film is Grant's figuur die met genoeg geld op zak makkelijk kan beweren dat geld niet gelukkig maakt. Heb je nooit gemerkt dat enkel mensen die het zich kunnen permitteren er zulke opvattingen op nahouden? Heb een armeluis nooit horen beweren dat geld niet gelukkig maakt. En jij Cary Grant niet, natuurlijk.

Vind dat je maar een rare kijk hebt op het linkse gedachtengoed als je een film die het arbeidsethos zo nadrukkelijk afwijst (met Grant die een paar jaar wil 'nietsdoen') als links omschrijft, maar soit.

Klagen over het gemis aan een plotelement is nog wat anders dan klagen over een gemis aan spitsheid, lijkt me. Met een reguliere komedie valt er volgens mij trouwens te lachen - of vergis ik me daarin. Aanvankelijk vond ik het nog amusant - toen die dekselse communistische rebel via de dienstingang op visite kwam bij z'n aanstaande, bijvoorbeeld - maar had er verder nauwelijks lol in. Sorry hoor.

_________________
S.O.S. plaatsgebrek - reisblog - offscreen film festival